O Statutach Opus Dei

Dlaczego Stolica Apostolska zwróciła się z prośbą o dostosowanie Statutów? Kto jest kompetentny do zmiany Statutów Opus Dei? Jaka była rola Zwyczajnego Kongresu Ogólnego, który odbył się pod koniec kwietnia 2025 r., w odniesieniu do Statutów?

Dlaczego Stolica Apostolska zwróciła się z prośbą o dostosowanie Statutów?

Rewizja Statutów Opus Dei jest częścią szerszej reformy Kurii Watykańskiej. W 2022 r. papież Franciszek ogłosił konstytucję apostolską Praedicate Evangelium, która zreformowała Kurię Rzymską i podkreśliła jej służbę misyjną. W ramach tej reformy zreorganizowano rolę niektórych dykasterii; między innymi Dykasteria ds. Duchowieństwa przejęła kompetencje w zakresie prałatur personalnych. Kilka miesięcy później papież Franciszek promulgował motu proprio Ad charisma tuendum, a w 2023 r. kolejne motu proprio "O modyfikacji kanonów 295-296 dotyczących prałatur personalnych". Te dwa motu proprio zakładały dostosowanie Statutów do ich postanowień. W Ad charisma tuendum stwierdza się, że „Statuty właściwe dla Prałatury Opus Dei zostaną odpowiednio dostosowane, na wniosek samej Prałatury, do zatwierdzenia przez kompetentne organy Stolicy Apostolskiej”.

Kto jest kompetentny do zmiany Statutów Opus Dei?

Stolica Apostolska jest odpowiedzialna zarówno za modyfikację Statutów, jak i za wprowadzenie nowych przepisów, które mogą być opracowane na wniosek Kongresu Generalnego Opus Dei (por. Statuty, nr 181). Gdy inicjatywa pochodzi od Prałatury, w celu zagwarantowania prawnej pewności potrzeby takich zmian, Statuty przewidują, że zostaną one zaproponowane i ratyfikowane w trakcie trzech Kongresów Generalnych (nr 181, § 3). W obecnym scenariuszu, ponieważ to Stolica Apostolska poprosiła o zaproponowanie zmian, procedura i terminy ustanowione w nr 181, § 3 nie mają zastosowania.

Jaka była rola Zwyczajnego Kongresu Ogólnego, który odbył się pod koniec kwietnia 2025 r., w odniesieniu do Statutów?

Zgodnie z sugestią Dykasterii, projekt Statutów miał zostać przedstawiony uczestnikom kongresu, o czym poinformował Prałat. Jednak sytuacja sede vacante sprawiła, że Kongres Generalny – zwołany z ośmiomiesięcznym wyprzedzeniem – ograniczył się do odnowienia odpowiednich stanowisk, co wyjaśnił Prałat w swoim przesłaniu z 21 kwietnia.

W odniesieniu do Statutów uczestnicy kongresu wyrazili pozytywną opinię, aby Prałat – wraz ze swoimi nowymi radami – przesłał Papieżowi, za pośrednictwem Dykasterii ds. Duchowieństwa, propozycję, którą uzna za najbardziej odpowiednią, biorąc pod uwagę wszystkie sugestie, które otrzymali już podczas Nadzwyczajnego Kongresu Generalnego w 2023 r. oraz w ramach wcześniejszych konsultacji ze wszystkimi członkami Opus Dei.

Jaki proces został przeprowadzony w celu dostosowania Statutów i jakie będą kolejne kroki?

Proces ten miał dwa etapy. W pierwszym, w 2023 r., przeprowadzono ogólne konsultacje ze wszystkimi członkami Opus Dei na temat możliwych dostosowań Statutów w świetle Ad charisma tuendum. Na podstawie tych sugestii przygotowano projekt, który został przedstawiony na Kongresie Nadzwyczajnym zwołanym w tym celu przez Prałata Fernando Ocáriza w kwietniu 2023 roku.

Po opublikowaniu w sierpniu 2023 r. drugiego motu proprio ("O modyfikacji kanonów 295-296 dotyczących prałatur personalnych") rozpoczął się drugi etap, w celu przestudiowania kolejnych zmian. Praca polegała na utworzeniu dwóch grup ekspertów, jednej z Dykasterii ds. Duchowieństwa, a drugiej z Prałatury Opus Dei. Modus operandi opierał się na dwóch przesłankach: pierwsza to synowskie posłuszeństwo wskazaniom władzy, a druga to ochrona charyzmatu Opus Dei, do czego wezwał papież Franciszek we wstępie do Ad Charisma tuendum.

Po serii spotkań studyjnych i roboczych po obu stronach, Prałatura przedłożyła propozycję Statutów z odpowiednimi zmianami. W ten sposób, po uwagach Dykasterii, planowano opracować finalną wersję projektu podczas Kongresu Zwyczajnego. Jednakże, w związku ze śmiercią papieża Franciszka, zadanie Kongresu ograniczyło się do dokonania odpowiednich nominacji. Po wyborze papieża Leona, zgodnie z planem, Prałat wraz ze swoimi nowymi radami centralnymi zakończył przygotowywanie projektu Statutów, który został przedstawiony Stolicy Apostolskiej 11 czerwca. Teraz kolejny krok należy do organów Stolicy Apostolskiej.

Czy wkrótce zostaną podane jakieś informacje dotyczące Statutów?

Po zatwierdzeniu Statutów przez Stolicę Apostolską, tekst zmienionych Statutów i obszerne informacje zostaną udostępnione na stronie internetowej. Zrozumiałe jest jednak, że Prałatura nie może podać szczegółów, dopóki Statuty nie zostaną zatwierdzone przez Papieża, który jest kompetentnym prawodawcą. W związku z tym nie przewiduje się publicznego komunikowania ostatecznej propozycji modyfikacji Statutów przez Opus Dei, ale zostaną one przekazane bezpośrednio na ręce Stolicy Apostolskiej.

Jak ważny jest aspekt prawny dla żywotności instytucji?

Konfiguracja prawna ma znaczenie w każdej instytucji Kościoła. Opus Dei można rozpatrywać w wymiarze prawnym, a także charyzmatycznym. Jednym z celów prawa jest ochrona charyzmatu i stworzenie najlepszych warunków, aby przynosił on owoce dla dobra całego Kościoła, przyczyniając się do ewangelizacji pod względem cech właściwych jego charyzmatowi.

Część obserwatorów interpretowała nowe przepisy dotyczące prałatur personalnych w kategoriach zmniejszania wpływu. Czy jest w tym ziarno prawdy?

Papieżowi Franciszkowi zadano to samo pytanie w wywiadzie książkowym. Odpowiedział: „Nie zgadzam się. Jest to typowo światowa interpretacja, obca wymiarowi religijnemu. Po pierwsze, Opus Dei - które wciąż jest prałaturą - nie jest jedyną, która przeszła reorganizację podczas mojego pontyfikatu. Myślę na przykład o Comunione e Liberazione, Wspólnocie Sant'Egidio i Ruchu Focolare. Opus Dei podlegało Kongregacji ds. Biskupów, ale teraz będzie podlegać Kongregacji ds. Duchowieństwa, tak jak ma to miejsce w przypadku prałatur personalnych. Oznacza to, że sprawozdanie z jego pracy nie będzie już składane co pięć lat, ale co rok. Jeśli chodzi o fakt, że ten, kto stoi na czele, nie będzie już otrzymywał święceń biskupich, decyzja ta - jak wyraźnie stwierdza dekret - ma na celu wzmocnienie formy rządów opartej nie tyle na władzy hierarchicznej, ale przede wszystkim na charyzmacie, który w przypadku Opus Dei obejmuje poszukiwanie uświęcenia poprzez pracę oraz zaangażowanie rodzinne i społeczne” (El pastor, Sergio Rubin i Francesca Ambrogetti, Ediciones B, marzec 2023 r.).

W ostatnich tygodniach krążyły plotki o rzekomym ultimatum i liście papieża Leona XIV. Czy są one prawdziwe?

W sprawie fałszywej informacji, że Opus Dei otrzymało list od papieża Leona XIV dotyczący procesu dostosowania Statutów, wyjaśniliśmy już wcześniej, że jest to nieprawda. Proces dostosowania Statutów przebiegał bez zakłóceń, w duchu nieustannego zaufania i jedności ze Stolicą Apostolską. Postanowiono jedynie zrobić krótką przerwę w okresie sede vacante, z szacunku dla tego momentu. Podczas audiencji papieża Leona XIV z ks. prałatem Fernando Ocárizem, Prałat poinformował o sytuacji Statutów i o zamiarze ich rychłego przedstawienia.

W jaki sposób jakiekolwiek zmiany w Statutach mogą wpłynąć na członków Dzieła w ich codziennym życiu?

Będziemy mogli poznać te aspekty, gdy Stolica Apostolska wyda aktualizację Statutów, ale w codziennym życiu jego członków chodzi właśnie o ochronę podstawowych aspektów charyzmatu.

Motu proprio z prośbą o te zmiany jest wezwaniem do uświadomienia sobie potencjału charyzmatu Opus Dei w misji Kościoła. Jak powiedział Ojciec Święty, „zgodnie z darem Ducha otrzymanym przez świętego Josemaríę Escrivá de Balaguer, Prałatura Opus Dei, pod kierownictwem swojego Prałata, realizuje zadanie szerzenia w świecie wezwania do świętości, poprzez uświęcenie pracy oraz zobowiązań rodzinnych i społecznych”. Ponieważ to autorytet Kościoła przypomina o tej odpowiedzialności, wierni Opus Dei będą zachęcani do coraz głębszego wnikania w ten charyzmat i rozeznawania, w świetle Ducha Świętego, jak wcielać go w nowe realia naszego świata.

Inne pytania i odpowiedzi

.

    Printed | dokument generowany automatycznie z https://opusdei.org/pl-pl/article/o-statutach-opus-dei/ (12-06-2025)