Streszczenie
1. Czy jesteśmy zmuszani do pracy, czy praca jest karą?
2. Co to znaczy uświęcać pracę?
3. 3x1: Trzy oblicza tej samej rzeczywistości.
4. Czy wszystkie zawody mają taką samą wartość?
1. Czy jesteśmy zmuszani do pracy, czy praca jest karą?
Człowiek jest stworzony do pracy nie tylko dlatego, że w Księdze Rodzaju jest napisane, że został stworzony, aby uprawiać ziemię i jej strzec, ale dlatego, że jest to Boży sposób, aby dać ludziom zdolność do przemiany, tworzenia nowych rzeczy, nie tylko po to, aby zaspokoić swoje ludzkie potrzeby, ale także po to, aby ulepszyć świat. Można powiedzieć, że człowiek jest robotnikiem i producentem, ponieważ pracując dostaje to, czego potrzebuje; poprzez pracę organizuje i przekształca środowisko, w którym żyje. „To co jest wspaniały w pracy to, że widzisz rezultat i czujesz się "boski", czujesz się jak Bóg, zdolny do tworzenia. W pewnym sensie czuje się tak, jakby mężczyzna i kobieta trzymali w ramionach swoje pierwsze dziecko. Zdolność do tworzenia zmienia ich życie”[1]
W Katechizmie (nr 2428) czytamy, że „w pracy osoba wykorzystuje i urzeczywistnia część swoich naturalnych zdolności. Podstawowa wartość pracy dotyczy samego człowieka, który jest jej sprawcą i adresatem. Praca jest dla człowieka, a nie człowiek dla pracy. Każdy powinien mieć możliwość czerpania z pracy środków na utrzymanie siebie, swoich bliskich i na pomoc wspólnocie ludzkiej.” Dlatego praca pomaga człowiekowi doskonalić się, nabywać nowe umiejętności, wzmacniać swoje zdolności, zdobywać doświadczenie, poszerzać wiedzę, dokonywać nowych odkryć i być w stanie tworzyć instrumenty. Praca ma w sobie dobroć i tworzy harmonię rzeczy — piękna, dobra — i angażuje człowieka: jego myśl, jego działanie, wszystko. Człowiek jest zaangażowany w pracę. Pierwszym powołaniem człowieka jest praca. A to nadaje człowiekowi godność. Godność, która sprawia, że jest podobny do Boga. Godność pracy – tak wyraża ją papież Franciszek w homilii zatytułowanej Praca jest powołaniem człowieka.
Powszechnie myśli się o pracy jako o karze lub jako o rzeczywistości, dla której nie ma innej alternatywy. Chociaż nie możemy zaprzeczyć, że praca powoduje zmęczenie lub że jest niezbędna, aby się utrzymać, praca jest czymś znacznie więcej, zakłada cały rozwój osobisty, pozwala człowiekowi osiągnąć pełnię.
Medytacja ze świętym Josemaríą
Praca jest niezbędnym środkiem, który Bóg powierza nam na ziemi. Ma ona wypełnić nasze dni i uczynić z nas uczestników stwórczej mocy Boga tak, byśmy mogli zapewnić sobie byt i równocześnie zbierać plon na życie wieczne, gdyż człowiek rodzi się by pracować, jak ptak — by unieść się w górę (Przyjaciele Boga, 57).
Bardzo lubię powtarzać wiersz, który zapewne nie należy do poezji wysokiego lotu, ale — wiem to z własnego doświadczenia — jest bardzo trafny: Życie me wypełnia miłość / a bym szedł tą właśnie drogą, / zesłał Pan Bóg mi cierpienie./ Miłość bowiem wtedy rośnie, kiedy ją cierpienia wzmogą. Pozwól, że powtórzę jeszcze raz: wypełniaj z Miłością swoje obowiązki zawodowe, czyń wszystko z Miłości. A jeśli zachowasz tę miłość, podkreślam, pomimo gorzkich rozczarowań, niewdzięczności, niesprawiedliwości, a nawet klęski, którą poniesiesz na oczach ludzi — zdumieją cię owoce twojej pracy. Będą to dojrzałe owoce — zalążki wieczności! (Przyjaciele Boga, 68).
Powołanie zapala światło pozwalające nam rozpoznać sens naszej egzystencji. Jest to przekonanie się, dzięki blaskowi wiary, o racji naszej ziemskiej rzeczywistości. Nasze życie - teraźniejsze, przeszłe i przyszłe - nabiera nowego znaczenia, głębi, której wcześniej nie przeczuwaliśmy. Wszystkie fakty i wydarzenia zajmują teraz swoje właściwe miejsce: rozumiemy, dokąd chce nas zaprowadzić Pan i czujemy się jakby porwani tym zadaniem, które się nam powierza (To Chrystus przechodzi, 45).
2. Co to znaczy uświęcać pracę?
Uświęcenie to, krótko mówiąc, zjednoczenie człowieka z Bogiem. Oznacza to, że kiedy pracujemy, nie wystarczy mieć intencję czynienia dobrze, dążenia do samorozwoju, osiągania sukcesów lub otrzymywania ludzkich nagród; Aby uświęcić pracę, trzeba spotkać Jezusa: wykonać nasze zadanie nie tylko dla Niego, ale z Nim. W ten sposób całkowicie zmienia się sens tej pracy. Nie chodzi o to, by odmawiać modlitwy podczas wykonywania jakiejś czynności, ale o to, by kochać Boga uczynkami, służyć innym poprzez to zajęcie i odnaleźć siebie w odkupieniu świata z Jezusem.
Dla chrześcijanina jest to droga upodobnienia się do Boga, zjednoczenia się z Nim, a przede wszystkim wyrobienia w sobie nawyków, które później pomogą wznieść się ku Bogu każdej wykonywanej czynności. Jak powiedział papież Franciszek podczas audiencji generalnej 1 maja 2013 r., praca „jest podstawowym elementem godności osoby. Praca, by posłużyć się obrazem, «namaszcza» nas godnością, napełnia nas godnością; upodabnia nas do Boga, który działał i zawsze działa (por. J 5, 17)”.
Punkt 2427 Katechizmu Kościoła Katolickiego wyjaśnia, że „praca ludzka jest bezpośrednim działaniem osób stworzonych na obraz Boży i powołanych do przedłużania - wraz z innymi - dzieła stworzenia, czyniąc sobie ziemię poddaną. Praca jest zatem obowiązkiem: "Kto nie chce pracować, niech też nie je!" (2 Tes 3, 10). Szanuje ona dary Stwórcy i otrzymane talenty. Może mieć także wymiar odkupieńczy. Znosząc trud pracy w łączności z Jezusem, rzemieślnikiem z Nazaretu i Ukrzyżowanym na Kalwarii, człowiek współpracuje w pewien sposób z Synem Bożym w Jego dziele Odkupienia. Potwierdza, że jest uczniem Chrystusa, niosąc krzyż każdego dnia w działalności, do której został powołany. Praca może być środkiem uświęcania i ożywiania rzeczywistości ziemskich w Duchu Chrystusa.”.
Medytacja ze świętym Josemaríą
Dodaj do swoich codziennych obowiązków zawodowych nadprzyrodzoną motywację, a uświęcisz swoją pracę (Droga, 359).
Dlatego jako hasło dla waszej pracy mogę wskazać wam to: aby być użytecznym, służyć. Bo po pierwsze, żeby coś wykonać, trzeba umieć to zakończyć. Nie wierzę w czystość intencji tych, którzy nie dokładają starań, by zdobyć kompetencję niezbędną do tego, aby należycie wypełniać powierzone sobie zadania. Nie wystarczy chcieć czynić dobro, trzeba umieć to robić. A jeśli rzeczywiście chcemy, to pragnienie to znajdzie wyraz w staraniu o to, by zastosować odpowiednie środki, żeby dobrze wykończyć każdą rzecz, w sposób po ludzku doskonały (To Chrystus przechodzi, 50).
Ważne, żebyś się trudził, żebyś przykładał się do pracy… Powinieneś jednak postawić swoją pracę zawodową na właściwym miejscu: jest ona wyłącznie środkiem do osiągnięcia celu, nigdy nie można jej traktować — przenigdy — jako czegoś najważniejszego. Ileż różnych przejawów “pracoholizmu” utrudnia zjednoczenie z Bogiem! (Bruzda, 502).
3. 3x1: Trzy oblicza tej samej rzeczywistości
Święty Josemaría Escrivá otrzymał od Boga szczególne wezwanie, aby głosić o uświęcaniu pracy pośród świata. W szczególności mówił o trzech wymiarach lub skutkach uświęconej pracy: o samej pracy, o osobie, która ją wykonuje, i o innych. Są to trzy oblicza tej samej rzeczywistości. Co oznaczają poszczególne z nich?
Uświęcenie pracy oznacza zrobienie wszystkiego, co w naszej mocy, aby upewnić się, że praca jest dobrze wykonana. Wymaga to nieustannego wysiłku, aby dać z siebie to, co najlepsze, szukać sposobów na innowacje i poprawę jakości procesów itp. „Nie da się uświęcić pracy, która, po ludzku rzecz biorąc, jest partaniną, ponieważ nie możemy ofiarować Bogu źle wykonanych zadań” - Bruzda, 493. Według niego „człowiek nie powinien ograniczać się do robienia rzeczy, do wytwarzania przedmiotów. Praca rodzi się z miłości, wyraża miłość, jest skierowana ku miłości. Rozpoznajemy Boga nie tylko we wspaniałości natury, lecz również w doświadczeniu swojej własnej pracy, swojego wysiłku” (To Chrystus przechodzi, 48).
Uświęcanie się w pracy oznacza, że kiedy pracujemy, wykuwamy cnoty – te same co u Jezusa – stajemy się bardziej podobni do Boga, utożsamiamy się z Nim i poświęcamy nasze życie dla innych, tak jak uczynił to Jezus, kiedy przyszedł na ziemię, aby nas zbawić.
Uświęcanie innych poprzez naszą pracę ma związek ze społecznym i apostolskim wymiarem naszej pracy. Praca zawsze ma wpływ na innych, ponieważ wiąże się ze świadczeniem usług na rzecz innych, a to z konieczności ma wpływ na poprawę społeczeństwa. Wszyscy doświadczyliśmy, że przykład osoby ciężko pracującej jest źródłem inspiracji. Każdy, kto był odbiorcą doskonałej usługi, zgadza się, że to doświadczenie było transformujące. Otrzymywanie dobrej obsługi, bycie traktowanym z życzliwością, sprawia, że czujemy się kochani i szanowani i, że chcemy robić to samo dla innych. Staje się to pozytywnym kręgiem, w którym chcesz dać to, co otrzymałeś.
4. Czy wszystkie zawody mają taką samą wartość?
W świecie mamy tendencję do kategoryzowania zawodów: według wymaganego przygotowania akademickiego, według poziomu trudności, według umiejętności koniecznych do ich wykonywania, czy według korzyści ekonomicznych itp. Zgodnie z tymi kategoriami przypisujemy zawodowi określoną wartość. Ale Boża logika jest inna, ponieważ Jego kryterium określającym wartość pracy jest miłość i prawość serca tego, kto ją wykonuje. Dla Boga wszystkie zawody, niezależnie od tego, czy wymagają mniejszego lub większego przygotowania technicznego czy intelektualnego, mają taką samą wartość i wszystkie są ważne dla rozwoju społeczeństwa. On sam dał nam przykład w Jezusie Chrystusie, który prowadził intensywne życie ukryte. Pracował jako cieśla i chociaż w oczach wielu współczesnych był to skromny zawód, był to środek, który Bóg wybrał na 30 lat swojego życia na ziemi, aby odkupić świat i zbawić nas, nie tylko umierając na krzyżu, ale poprzez swoją pracę.
Medytacja ze świętym Josemaríą
Praca, wszelka praca, jest świadectwem godności człowieka, jego panowania nad stworzeniem. Jest okazją do rozwoju własnej osobowości. Jest więzią jedności z innymi ludźmi; źródłem utrzymania własnej rodziny; sposobem przyczyniania się do ulepszenia społeczności, w której żyjemy i do postępu całej ludzkości (To Chrystus przechodzi, nr 47)
Praca - jako podjęta przez Chrystusa - jawi się nam jako rzeczywistość odkupiona i odkupiająca: nie jest tylko przestrzenią, w której człowiek żyje, lecz jest środkiem i drogą do świętości; rzeczywistością, którą można uświęcić i która uświęca (To Chrystus przechodzi, nr 47).
Z miłości do Boga, z miłości do dusz i żeby odpowiedzieć na nasze chrześcijańskie powołanie, musimy dawać przykład. Unikać jakiegokolwiek zgorszenia, nie dawać najmniejszego powodu do sądu, że dzieci Boże są leniwe lub do niczego się nie nadają — bo to właśnie byłoby powodem zgorszenia… Musicie się starać, by przez swe postępowanie dawać wzór człowieka odpowiedzialnego (Przyjaciele Boga, 70).
Praca zawodowa — wszelka praca zawodowa — zamienia się w świecznik, który przyświeca waszym kolegom i przyjaciołom. Dlatego zwykłem powtarzać tym, którzy włączają się do Opus Dei, a odnosi się to także do was wszystkich, którzy mnie słuchacie: Cóż z tego, że mówią o kimś jako o moim dobrym synu — dobrym chrześcijaninie, jeżeli muszą przy tym powiedzieć, że jest on złym szewcem! Jeżeli nie stara się dobrze wyuczyć swojego zawodu lub starannie go wykonywać, nie będzie mógł uświęcać go ani też ofiarować go Panu; a przecież właśnie uświęcenie zwyczajnej pracy stanowi trzon prawdziwej duchowości dla nas, którzy — zaangażowani w rzeczywistości ziemskie — chcemy zdecydowanie żyć z Bogiem (Przyjaciele Boga, 61).
Zobacz także:
Uświęcanie pracy według świętego Josemaríi,
[1]Papież Franciszek, Rozmowy z Jorge Bergoglio, str. 109.