W roku 325 po Chrystusie w Nicei — starożytnym mieście w Azji Mniejszej (na terenie dzisiejszej Turcji) — odbył się pierwszy sobór powszechny w historii Kościoła. Z okazji 1700. rocznicy tego wydarzenia Papieski Uniwersytet Świętego Krzyża przygotował wystawę „Światłość ze światłości. Nicea 1700 lat później”, zorganizowaną przez Grupę ROR (Ricerche di Ontologia Relazionale — Badania nad Ontologią Relacyjną) we współpracy ze Stowarzyszeniem Patres. Wystawa była już wcześniej zaprezentowana w sierpniu podczas Meetingu w Rimini.
Sobór Nicejski
Sobór, któremu przewodniczył cesarz rzymski Konstantyn I, został zwołany w celu przywrócenia pokoju religijnego i osiągnięcia jedności doktrynalnej. Po nieco ponad miesiącu obrad (od 19 czerwca do 25 lipca 325 r.) biskupi zgromadzeni w pałacu cesarskim podjęli decyzje o fundamentalnym znaczeniu dla Kościoła katolickiego.
Zakończeniem soboru było ogłoszenie wyznania wiary, znanego jako Credo nicejskie (lub Symbol Nicejski), które do dziś stanowi podstawowy zbiór artykułów wiary wyznawanych przez katolików.
Ale po co organizować wystawę o wydarzeniu z tak odległej przeszłości? Co ten sobór ma wspólnego z nami dzisiaj?
Odpowiedzi udziela ks. Giulio Maspero, kurator wystawy i profesor zwyczajny teologii dogmatycznej na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża:
„To wydarzenie ma związek z faktem, że wszyscy w pewnym stopniu czujemy się niedoskonali, niespełnieni. W dzisiejszym świecie — młodzi i starzy, bogaci i biedni — wszyscy doświadczyliśmy tego uczucia.
W Nicei powiedziano, że Bóg jest Ojcem — kontynuuje ks. Giulio. — To znaczy, że Bóg nie może czynić niczego innego, jak tylko nas kochać, i to jest wiadomość, która nas wyzwala. Być może cierpimy tak bardzo właśnie dlatego, że utraciliśmy to odniesienie. Dlatego ta wystawa i rocznica Soboru Nicejskiego są wspaniałą okazją, by je na nowo odnaleźć”.
Celem wystawy jest zatem ukazanie aktualnego znaczenia Soboru Nicejskiego, który nie ograniczył się jedynie do zdefiniowania dogmatu, lecz wyraził prawdę dotyczącą ludzkiego życia. Bóg jest Ojcem z natury — a tego nie możemy pomijać, jeśli chcemy właściwie przeżywać nasze relacje z innymi.
Ścieżka odkrywania Soboru – krok po kroku
Cała wystawa, począwszy od aranżacji przestrzeni, nawiązującej do bazylikowego planu pałacu cesarskiego w Rzymie, w którym odbywał się Sobór, została zaprojektowana z dbałością o każdy szczegół.
Po wejściu do przestrzeni ekspozycyjnej zwiedzający zostanie powitany przez instalację immersyjną inspirowaną filmem „Niebo nad Berlinem” z 1987 roku, który symbolicznie ukazuje zagubienie współczesnego człowieka.
Kolejne etapy wystawy pozwolą poznać wielkie postacie Soboru, od cesarza Konstantyna po biskupa Euzebiusza z Cezarei. Zwiedzający będą mogli również przeżyć na nowo najważniejsze momenty wydarzenia: od przedstawienia sporów, które doprowadziły do jego zwołania, poprzez prezentację Symbolu Nicejskiego w języku greckim i włoskim, aż po ukazanie jego związku z czasami współczesnymi.
Wystawę wzbogacą dwa szczególne elementy: wielkoformatowa reprodukcja Chrystusa Pantokratora z Hagii Sophii oraz Biblijna Kosmografia autorstwa Gianluki Bosiego — dzieło o długości 9 metrów i szerokości 1,5 metra, w którym artysta ręcznie przepisał na papirusie całą Biblię.
„Jak uczył nas Benedykt XVI, jak widzimy w misyjnym zapale, jaki wniósł papież Franciszek, i jak doświadczamy dziś z papieżem Leonem — wyjaśnia Ilaria Vigorelli, kurator wystawy i profesor teologii systematycznej na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża — pisma Ojców Kościoła są niczym światła, które świecą z oddali, ale wciąż rozjaśniają także naszą drogę dzisiaj.”
Projekt został przygotowany przez Leonarda Lugaresiego, Giulio Maspero, Paolo Prosperiego i Ilarię Vigorelli, we współpracy z Samuelem Fernándezem.
Wystawę będzie można zwiedzać w pobliżu Auli Benedykta XVI na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża codziennie od 7 do 13 listopada 2025 roku, w godzinach od 12:30 do 13:30.