ARNHEM - Het gonst in katholiek Nederland van de voorbereidingen voor de Wereldjongerendagen. Morgen, Palmzondag, houden zes van de zeven bisdommen een jongerendag in de aanloop naar ‘Keulen’ (alleen Breda doet dat op 1 mei). Vandaag is er ook aandacht voor WJD op de tweede landelijke parochiedag, die het tv-programma Kruispunt organiseert.
Zo’n drie- tot vijfduizend Nederlandse jongeren gaan in augustus naar de WJD, verwacht landelijk coördinator Harm Ruiter. ,,De vorige keer dat het redelijk dichtbij was, in Rome in het jaar 2000, gingen er twaalfhonderd jongeren uit Nederland. Dus drieduizend zou al een enorm record zijn.’’
Elk bisdom organiseert een groepsreis naar Keulen. De bisdommen Haarlem en Rotterdam varen per boot de Rijn op. Den Bosch heeft een trein afgehuurd. Daarin gaat per acht of negen jongeren een begeleider mee: een pastoor, jongerenwerker of vrijwilliger, vertelt Ruiter. Zo verdrinken jongeren straks niet in de massaliteit.
Er gaat ook een bus met protestantse jongeren naar de WJD, als het aan Mario van der Grient ligt. Hij is lid van de Protestantse Kerk en voorzitter van de centrale diaconie in Almere. Zo’n happening met een miljoen jongeren uit de hele wereld spreekt hem wel aan.
Zelf valt hij met zijn 56 jaar niet meer in de doelgroep, maar hij denkt dat er best jongeren in zijn kerk graag mee willen. Het zal wel even wennen zijn. ,,Katholieken geloven veel meer collectief, protestanten veel individueler. Dat brengt een heel andere manier van denken en voelen mee.’’
In contacten met het aartsbisdom Utrecht merkte Van der Grient wat reserves over zijn initiatief. Wilde hij een soort oecumene forceren; besefte hij dat protestanten echt niet aan de eucharistie kunnen meedoen? ,,Jawel, en dat respecteren we. Dát vind ik nou oecumene: niet eindeloos proberen te nivelleren, maar de verschillen juist benoemen en kijken waar je elkaar kunt aanvullen en van elkaar kunt leren.’’
Biechtpark
De officiële openingsviering van de WJD is op dinsdagmiddag 16 augustus. De dagen daarop zijn er ’s ochtends inhoudelijke workshops - daarvoor komen zo’n 600 bisschoppen naar Keulen - en ’s middags en ’s avonds festivalactiviteiten met muziek, theater, dans, film en discussies.
Vrijdagavond is er een kruiswegprocessie door Keulen. Zaterdag is de dag van het ‘biechtpark’; jongeren kunnen dan bij honderden priesters biechten (officieel: het sacrament van boete en verzoening).
Het hoogtepunt is, met de paus erbij, de avondwake zaterdagavond. Op een open terrein van 250 vierkante meter overnachten honderdduizenden jongeren in de openlucht. De volgende ochtend vieren ze de mis. Tijdens een voorbereidingsconferentie hebben deelnemers wat aarde meegenomen uit hun land; daarvan wordt de heuvel gebouwd waarop de paus de mis opdraagt.
De Keulse kardinaal Meisner gaat er rotsvast van uit dat de paus er nog bij zal kunnen zijn, zei hij begin maart, toen hij paus Johannes Paulus II in het ziekenhuis bezocht.
Impuls
De Wereldjongerendagen zijn een persoonlijk initiatief van deze paus. Sinds de eerste editie in 1986 worden ze om de twee of drie jaar gehouden, op verschillende continenten. ,,Niet iedereen was enthousiast voor het idee’’, weet Harm Ruiter, ,,maar de paus heeft het doorgezet en het liep goed, het werd elke keer groter. Ook in Parijs in 1997 kwamen een miljoen jongeren, terwijl je misschien niet zoveel zou verwachten in Europa.’’
Bijzonder is dat de WJD een impuls hebben gegeven aan het plaatselijke jongerenwerk. Her en der in parochies zijn jeugdgroepen opgericht door jongeren die er in 1997, 2000 of 2002 (Toronto) heen zijn geweest. Omgekeerd brengt ‘Keulen’ ,,alles en iedereen die iets met jongeren willen doen, in beweging’’, aldus Ruiter.
Er is ook veel aandacht voor nazorg. Ruiter hoopt dat er meer lokale jongerengroepen komen; er worden reünies georganiseerd waar mogelijk iets uit groeit, en er komt een aanbod van Alpha-cursussen en ander materiaal. ,,In samenwerking met de EO willen we ook via internet de cursus ‘Waarom Jezus?’ voor katholieke jongeren gaan aanbieden.’’
De Wereldjongerendagen leven volgens hem in katholiek Nederland meer dan ooit. ,,Omdat ze zo dichtbij zijn, maar het komt ook doordat bisdommen, bewegingen en congregaties elkaar veel beter weten te vinden dan vroeger. Er is de afgelopen jaren veel meer samenwerking gegroeid. Verder is er onder jongeren vandaag veel belangstelling voor spiritualiteit. Ze merken dat ze ergens onbestemd op zoek zijn, en de Wereldjongerendagen kunnen daar richting aan geven, iets van een ervaring met God.’’
Of stoot zo’n mega-evenement juist af, omdat de kerk kennelijk iets van ze wil? ,,Nee, de Wereldjongerendagen hebben een open sfeer’’, zegt Ruiter. ,,Het programma voelt niet alsof je gepusht wordt. Zo’n ‘biechtpark’ is best een forse stap om aan mee te doen, maar het is een uitnodiging. Zonder opgeheven vingertje. Je bent welkom, maar in je eigen tempo.’’
Brief van de paus
Het thema van de WJD 2005 is ‘Wij zijn gekomen om Hem te aanbidden’ - de tekst van de wijzen uit het oosten na Jezus’ geboorte. In de Dom van Keulen worden volgens een ‘vrome traditie’ (aldus de paus) de beenderen van de ‘Drie Koningen’ bewaard.
De paus heeft een brief aan alle jongeren geschreven over de WJD. Net als de wijzen gaan jullie op reis, naar Keulen, schrijft hij. De paus roept hen op niet alleen druk te zijn om de reis praktisch te regelen. ,,Jullie moeten je in de allereerste plaats geestelijk goed voorbereiden, in een sfeer van geloof en aandacht voor het Woord van God.’’
De paus wekt jongeren op de eucharistie mee te vieren (,,een waarlijk liefdevolle ontmoeting met Hem die zich volledig voor ons heeft gegeven’’) en om het geloof in hun omgeving uit te dragen. Hij waarschuwt tegen de ‘afgoderij’ van ,,de oppervlakkige mythen van macht en succes’’, van ,,vluchtige ideeën’’ over God als een soort ,,kosmische energie’’.
De wijzen reisden vanuit Betlehem ‘langs een andere weg’ terug naar huis. Dat kan verwijzen naar de bekering waartoe iedereen die Jezus ontmoet, wordt geroepen, schrijft de paus. ,,Jezus is veeleisend, omdat Hij wil dat wij werkelijk gelukkig zijn (...) Voelen jullie niet ook een verlangen naar het Absolute en zoek je niet naar ‘iets’ wat je leven zin geeft? Wend je tot Christus en je zult niet teleurgesteld worden.’’
Slapen in de openlucht
Martijn Daatselaar uit Baarn was 20 toen hij vijf jaar geleden de Wereldjongerendagen in Rome bezocht. ,,We gingen met een grote groep uit Nederland, ook vrienden van mij. Het was een heel aparte sfeer. Een deel van het programma was echt geloofsgericht, maar er was ook ontspanning. Het was de hele week heel warm, dertig graden, dus we zijn ook een middag naar het strand geweest. En we zijn de stad in geweest om Rome te bekijken. Voor zoiets is ruimte, in overleg.
Wat me het meest is bijgebleven, was de eennalaatste dag. We gingen met alle jongeren naar een veld, waar we de heilige mis vierden en daarna met z’n allen bleven slapen. Iedereen nam z’n slaapzak mee. Dat was heel apart, met misschien wel een miljoen jongeren in de openlucht. Toen ik ’s ochtends wakker werd, klonk het speciale lied voor de Wereldjongerendagen. Als ik die melodie nu weer hoor, denk ik altijd weer aan dat moment.
Ik kan niet zeggen of de Wereldjongerendagen nu veel met m’n geloof hebben gedaan. Ik stond er al wel achter, ik ging al regelmatig naar de kerk en ik deed mee met activiteiten van de Werkgroep Katholieke Jongeren. Nog steeds trouwens.
Het was leuk om ook met buitenlandse jongeren te praten tijdens die nachtwake. Maar ik heb geen telefoonnummers of e-mailadressen uitgewisseld of zo. Je trekt toch het meeste op met je eigen groep.
Nee, ik vond het niet te massaal. In Nederland zijn maar weinig jongeren in de kerk, weinig mensen die voor hun geloof uitkomen. Met zoveel jongeren bij elkaar zie je dat het geloof nog leeft. Dat geeft juist een positief gevoel: ik sta niet alleen.
