“Het geloof is een stimulans om de wereld beter te leren kennen”

Conferentieoord Zonnewende in het Brabantse Moergestel organiseert in het honderdste geboortejaar van de heilige Jozefmaria Escrivá een reeks studiedagen die de christelijke dimensie belichten van het werk, het gezin, de cultuur, het onderzoek en de vriendschap. Op 17 november was het symposium “Het dagelijks leven in de wereld van het onderzoek: waarheid en wetenschap over natuurkunde en economie”

Prof. dr. C. Beenakker, hoogleraar theoretische fysica aan de Rijksuniversiteit Leiden en prof. dr. A. Boons, hoogleraar management accounting aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam, waren de sprekers op de studiedag. Terwijl de tachtig aanwezigen aan het symposium deelnamen was er een parallelprogramma voor kinderen.

Beenakker gaf in zijn lezing “Op zoek naar waarheid” een persoonlijk getuigenis over zijn werk als onderzoeker in de natuurkunde en zijn verhouding tot het geloof. Als wetenschapper is hij ervan overtuigd dat er een waarheid is die voor allen gelijk is. De mens is in staat om die te leren kennen door vragen te stellen over de wereld en het heelal. De zoektocht naar antwoorden kan tot een ware kennis leiden.

Hoe gaat een gelovige wetenschapper om met zijn onderzoek? Het geloof ziet Beenakker –Pascal citerend – als de waarheid van het hart, die anders is dan de waarheid van het verstand. In zijn natuurkundig wetenschappelijk onderzoek heeft het geloof geen directe invloed. Het geloof werkt in zijn geval meer als een stimulans om de wereld waarin we leven beter te leren kennen. Door het geloof weten we dat de wereld een Schepper heeft. Beenakker ziet geen tegenspraak tussen wetenschap en geloof. Ze zijn beide een verschillende benadering van dezelfde werkelijkheid.

Boons schetste in zijn lezing “God of de mammon” de geschiedenis van het denken van de mens over de economie. Hij richtte zich vooral op de sociale leer van de katholieke Kerk, uitgaande van de joods-christelijke traditie: de beleving van de economie zoals die verwoordt wordt in de bijbel, in de leer van de eerste christelijke vaders en van het leergezag van de Kerk. De mammon heeft in bijbelse taal de betekenis van rijkdom in negatieve zin; de materiële goederen kunnen ons belemmeren om God lief te hebben. Maar in de beleving van de gelovigen zie je regelmatig dat er rijken zijn die rechtschapen leven in de ogen van God en veel goede werken verrichten. Het is ook mogelijk een positief gebruik te maken van de rijkdom.

Een van zijn stellingen was dat de wereld aan de mens is toevertrouwd om die te beheren (Genesis 1 en 3). De sociale gelaagdheid die ontstaat als gevolg van de verdeling van de rijkdom is mensenwerk, en niet zomaar Gods oorspronkelijke bedoeling. Welvaart is er om te delen. In de geschiedenis heeft men lange tijd gedacht dat de welvaart een soort taart van beperkte omvang is, die verdeeld wordt onder de mensen; hoe meer de ene persoon heeft des te minder kan de ander op zijn beurt hebben.

Met de industriële revolutie en de informatica is men tot de ontdekking gekomen dat de welvaart door de toepassing van het menselijk verstand van onbeperkte omvang zou kunnen zijn. Je kunt door het verstandig omgaan met de natuur er meer uithalen dan op het eerste gezicht lijkt. Dit verklaart bijvoorbeeld waarom een klein land als Nederland, zonder veel natuurlijke rijkdommen, toch een van de rijkste landen van de wereld is geworden.

Over de encycliek Centesimus Annus van paus Johannes Paulus II zei Boons dat er onder zijn vakgenoten overeenstemming bestaat dat deze is geschreven door iemand die goed begrepen heeft hoe de hedendaagse economie werkt.

Dagvoorzitter drs. B. Tax, directeur van een internationale onderneming, lichtte in de forumdiscussie toe dat hij in zijn bedrijf mogelijkheden heeft gezien de ethiek in het zakenleven in de praktijk toe te passen. Hij gaf aan dat de christelijke visie van de heilige Jozefmaria Escrivá hiervoor concrete handreikingen doet.

Op zondag 15 december sluit Zonnewende haar viering van het eeuwfeest af met een voordracht van mgr. E. de Jong, hulpbisschop van Roermond, over “Geloof en cultuur”, met een eeuwfeestlunch en een gevarieerd kinderprogramma.