Een veertigtal deelnemers kwamen in de Campus Arenbergbibliotheek bijeen om te luisteren naar de voordrachten van twee boeiende sprekers: Terrence Merrigan, professor christologie aan de KULeuven, en Hilde Kieboom, voorzitster van de gemeenschap Sant'Egidio Benelux.
Prof. Merrigan is uit Canada afkomstig en vertelde eerst over zijn ervaring toen hij in de jaren 1960 in “katholiek” Vlaanderen aankwam. Met de jaren heeft hij de situatie zien evolueren naar een inperking van de religieuze beleving tot de privésfeer. “En wat wordt dan precies bedoeld met ‘privésfeer’: de grenzen van zijn woning of misschien die van het eigen hoofd?”, vroeg de spreker zich kritisch af.
In zijn betoog over “de uitdagingen voor het christelijke geloof in het oude Europa” maakte hij eerst een duidelijk onderscheid tussen geloof en religie. Volgens de statistieken zijn Europeanen bijzonder “religieuze” mensen, omdat zij in een God en in een hiernamaals geloven, maar tegelijk beschouwen de meesten dat religieuze uitingen tot de privésfeer thuishoren. De vraag die men zich kan stellen is waar de grens ligt tussen privésfeer en publiek leven en hoe men echt religieuze mensen, die hun geloof als basis van al hun denken, doen en voelen plaatsen, kan beletten hun geloof in het openbaar te uiten.
Bij godsdienstsociologen zijn er twee kampen ontstaan. Sommigen zien de achteruitgang van de traditionele religieuze beleving als een verregaande secularisering, wat leidt tot een gebrek aan belangstelling voor de instellingen die daarop gebaseerd zijn. Dit proces is vergevorderd in de geïndustrialiseerde, liberale democratieën en daar wordt het steeds moeilijker voor gelovige mensen om stand te houden. Het tweede kamp stelt dat Europa een geval apart is, dat te verklaren valt vanuit zijn eigen geschiedenis. De secularisering is het meest uitgesproken in de landen waarin één religie een monopoliepositie bekleedde. De Europeanen zouden niet minder religieus zijn dan anderen volkeren; slechts de georganiseerde religiositeit neemt af.
De uitdaging voor de christenen van vandaag bestaat erin om trouw te blijven aan hun religieuze traditie in een cultuur die zich soms actief verzet tegen religie opgevat als allesomvattende leefwijze. Het is van cruciaal belang dat christenen in dialoog treden met de moderne wereld, en daarin ziet Prof. Merrigan een grote rol weggelegd voor de nieuwe bewegingen in de Kerk, aangezien de klassieke structuren niet meer voldoen aan de behoeftes van de christenen.
De uiteenzetting van Mevrouw Kieboom droeg als titel “Zout der aarde, de christen in de wereld van vandaag en morgen”. Zij legde de nadruk op vier sleutelaspecten volgens haar: de verhouding met de armen en de zwakken in onze samenleving, de inzet voor de vrede, de problematiek van de migratie, en het belang van de steden. Zij pleitte voor een intensivering van de dialoog tussen godsdiensten en culturen, waarbij de christenen trouw aan hun eigen identiteit moeten verzoenen met openheid, in overeenstemming met de boodschap van Nostra Aetate . Volgens haar ligt een grote opportuniteit in de multiculturele samenstelling van onze steden voor interreligieuze dialoog, maar ook voor de nieuwe evangelisatie van onze gewesten, aangezien veel migranten ook christenen zijn en ons kunnen confronteren met onze eigen beleving van ons geloof.
Zij beklemtoonde ook het belang van de herontdekking van de “zwakke kracht van het gebed”, zonder bang te zijn om ook met de secularisatie om te gaan. “De grotere vrijheid van de mensen van vandaag en de veelheid aan keuzemogelijkheden, maken dat het evangelie vrijmoedig voorgesteld kan worden als bron van menselijkheid. In die zin verschilt onze tijd niet veel van het Athene waar Paulus vrijmoedig het woord nam in de Areopaag (Hand. 17).”
Na een korte rondvraag werd het colloquium afgesloten met een lunch in Studentenhuis Arenberg, een goede gelegenheid om gezellig na te praten.
