De toenmalige prelaat van het Opus Dei, mgr. Álvaro del Portillo, had in 1983 een ontmoeting met Mexicaanse zakenmensen en ondernemers. Hij uitte de wens dat zij in Mexico-stad, Guadalajara en Monterry sociale initiatieven op touw zouden zetten in de geest van het Opus Dei.
Guadalajara nam het initiatief en daarna volgde Monterrey. De hoofdstad moest enkele jaren wachten totdat daar ook een opleiding van start ging.
Chalco vallei
Ten oosten van Mexico-stad ligt de brede Chalco vallei. Het gebied stond bekend als een van da armste en tegelijk dichtstbevolkte gebieden van het land. Meer dan vier miljoen mensen wonen opgepakt in zes gemeentes: Nezahualcóyotl, La Paz, Chimalhuacán, Chicoloapan, Ixtapaluca en Chalco.
Tot de jaren zeventig bestond een groot deel van het gebied uit vruchtbare gronden die zeer geschikt waren voor landbouw en veeteelt. Dit waren ook de economische pijlers van het gebied. Maar sindsdien zijn als gevolg van opeenvolgende economische crises in het land veel mensen uit de provincie richting Mexico-stad getrokken. Deze migratie veroorzaakte een versneld en tegelijk chaotisch urbanisatieproces.
Door het gebrek aan goedkope woningen in de hoofdstad werden de vlakten van de Chalco vallei in stukjes verdeeld en verkocht. De terreinen beschikten echter niet over de noodzakelijke openbare voorzieningen, zoals water, elektriciteit en scholen. De krachtige aardbeving in Mexico-stad in 1985, die duizenden gezinnen dakloos maakte, is de tweede oorzaak van de snelle bevolkingsgroei in de vallei.
Een bezoek dat sporen naliet
Vijf jaar na de tragische aardbeving hadden de bewoners van de Chalco vallei het geluk paus Johannes Paulus II op bezoek te krijgen. Het waren gedenkwaardige dagen die diepe sporen hebben nagelaten en waar iedereen nog met liefde aan terugdenkt.
Op 7 mei 1990 droeg de paus er de heilige Mis op voor meer dan een half miljoen mensen. In zijn preek zei hij dat we niet rustig kunnen leven en slapen terwijl duizenden broeders onder ons niet beschikken over het hoogst noodzakelijke voor een waardig menselijk leven.
Een groep professionals die bekend waren met het onderricht van de heilige Jozefmaria Escrivá trokken zich deze woorden aan en richten de stichting EDUCAR op. Dat ging niet gemakkelijk, maar met het nodige optimisme werkten ze aan hun doel: het geven van professionele beroepsvorming in een christelijke geest, waardoor mensen zelf in staat zijn zichzelf en hun omgeving te ontwikkelen
Mensen opleiden
EDUCAR startte in 1990 in de gemeente Ixtapaluca op een terrein dat door de Mexicaanse regering geschonken was. Er werd een werkgroep gevormd, waarvan de leden zich toelegden op fondsenwerving en het ontwikkelen van een opleidingsprogramma. Nu, vijftien jaar later, is de vallei structureel verbeterd door de gemeenschappelijke inzet van de regering en privé-instellingen.
Met de steun van velen heeft EDUCAR twee scholen opgericht, een jongens- en een meisjesschool. Beide scholen geven kleuter-, basis- en middelbaar onderwijs. Het lesprogramma bevat ook Engels en informatica. Deze vakken vergroten de kansen op de arbeidsmarkt. Via EDUCAR krijgen 1.500 kinderen van 1.200 gezinnen les. In zijn dertienjarig bestaan hebben 30.000 kinderen er op school gezeten.
Geestelijke vorming
De menselijke en geestelijke vorming zijn steunpilaren van het opleidingssysteem op deze scholen. Geprobeerd wordt het onderricht van de heilige Jozefmaria in praktijk te brengen: “De waarheid bevrijdt, terwijl onwetendheid leidt tot slavernij. Voor alle mensen moeten wij het recht verdedigen op leven, op het bezitten van het noodzakelijke om een waardig bestaan te leiden, het recht op werken en uitrusten, het recht een levensstaat te kiezen, een gezin te vormen, binnen het huwelijk kinderen ter wereld te brengen en op te voeden, het recht ziekte en ouderdom in rust door te brengen, het recht deel te nemen aan het culturele leven, het recht zich met medeburgers te verenigen om rechtmatige doelen te verwezenlijken en op de allereerste plaats het recht om in volle vrijheid God te kennen en lief te hebben, want het —rechtschapen— geweten ontdekt de sporen van de Schepper in alles” (Vrienden van God, 171).
Alle activiteiten van EDUCAR laten zich leiden door deze geest. Deze manier van denken en handelen heeft zijn positieve invloed gehad op de stabiliteit van de gezinnen. Veel leerlingen hebben hun geloof op een bewuste manier leren beleven.
Getuigenis
Esperanza Ríos, moeder van een gezin, woont in de Chalco vallei. Een paar jaar geleden leerde ze de jongensschool van EDUCAR kennen: “Ik had nog nooit horen spreken over wat deugden zijn. Ik keek vreemd op toen mijn zoon er op school ging en me deze dingen begon uit te leggen. Het viel me op dat hij beetje bij beetje opgewekter werd en beter begon te luisteren. Toen ben ik zelf cursussen voor ouders gaan volgen, die op school werden aangeboden. Daar ontdekte ik een boel andere zaken die voor mij als vrouw en moeder van een gezin van belang zijn.”