SŁOWO WSTĘPNE ^[1]

Prałata Opus Dei, ks. Fernado Ocariz

Wielką radością napełnia mnie wydanie i udostępnienie wszystkim pierwszego tomu Listów, które św. Josemaría napisał dla członków Opus Dei. Minęło ponad dziewięćdziesiąt lat od 2 października 1928 r., w którym to dniu Bóg wezwał go do założenia Dzieła. Dziewięć dekad to wiele dla życia jednej osoby, ale zazwyczaj nie aż tyle dla instytucji, której Bóg chciał dla swojego Kościoła.

Święty Josemaría wspomina o historyczności właściwej charyzmatowi, który ma wydawać owoce w miarę upływu czasu: „Niewzruszalne pozostaje samo sedno, istota, duch, ale zmieniają się sposoby mówienia i działania, zawsze stare i nowe, zawsze święte”^[2]. W tym połączeniu tożsamości i dynamizmu wyraża się również wierność duchowi, który ma dawać życie w każdej epoce. Listy, których publikacja teraz się rozpoczyna, stanowią wartościowy materiał w realizacji tego zadania, gdyż w pewien sposób przybliżają nas do tamtej daty założycielskiej.

Na początku lat trzydziestych ubiegłego wieku św. Josemaría starał się połączyć swoje poświęcenie Dziełu, które stawiało swoje pierwsze kroki, z resztą pracy duszpasterskiej, akademickiej oraz z troską o utrzymanie rodziny. Wiemy, że uruchomienie Opus Dei nie było prostym zadaniem: przesłanie, jakie miał szerzyć – wezwanie do świętości pośród świata i przy okazji życia w świecie – nie było w latach dwudziestych i trzydziestych powszechnie uznawane; co więcej, sprzeciwiało się najbardziej rozpowszechnionej mentalności. Chodziło o to, by dla mężczyzn i kobiet otworzyć „boskie drogi na ziemi”, by ukazać im, że szlachetne ludzkie działania mogą być wykonywane w komunii z Bogiem, tak iż staną się drogami świętości.

Pewnego dnia kwietnia1933 r. napisał: „Mój Boże, Ty widzisz, że pragnę żyć tylko dla Twojego Dzieła, a w sprawach duchowych skupić całe swoje życie wewnętrzne na formowaniu moich dzieci przez rekolekcje, pogadanki, rozważania, listy itd.”^[3]. Nasz założyciel posłużył się nauczaniem ustnym oraz pismami, by pogłębić i przekazać przesłanie o świętości w życiu codziennym. Wśród zachowanych tekstów wyróżniają się te nazwane przez niego Instrukcjami oraz inne, określone jako Listy. Jedne i drugie zawierają rozważania duchowe i praktyczne, w których wyjaśnia naturę i apostolstwo Opus Dei^[4]. Teraz światło dzienne ujrzą cztery pierwsze Listy duszpasterskie, opracowane w latach początków Dzieła, w Madrycie, chociaż – jak wyjaśnia się w niniejszej publikacji – zredagowane ostatecznie w dużo późniejszym okresie w Rzymie, gdzie otrzymały aktualny kształt.

Święty Josemaría przygotowywał kolejne wydanie Listów, kiedy Pan wezwał go do Swojej chwały. Pozostawił swoim następcom wskazówkę, by rozpowszechnić je, gdy nakaże to roztropność. Mój poprzednik, ks. bp Javier Echevarría, dziesięć lat temu podjął decyzję o rozpoczęciu procesu wydawniczego. Teraz, po różnych pracach i badaniach nad całym cyklem tych tekstów – korpus niewydanych pism obejmuje tysiące stron – można rozpocząć jego publikację, która będzie kontynuowana w najbliższych latach. Ta praca wpisuje się w Kolekcję Dzieł Zebranych św. Josemaríi, w wydaniu krytycznym z przypisami, zleconą Instytutowi Historycznemu św. Josemaríi Escrivy z siedzibą w Rzymie.

Listy skierowane są bezpośrednio do członków Opus Dei, ale oświetlają całą drogę życia chrześcijańskiego, ze szczególnym odniesieniem do wydarzeń i wartości życia w świecie. Dlatego św. Josemaría przewidział, żeby – kiedy to będzie stosowne – udostępnić je wszystkim zainteresowanym poznaniem i wprowadzaniem w życie przesłania o świętości.

Teksty te opisują obszernie podstawowe elementy ducha Opus Dei już wcześniej zapowiedziane w Rozważaniach duchowych i w Drodze, które ukazały się w 1932 i w 1939 r. Echa wszystkich tych tekstów pobrzmiewają – w mniejszym lub większym stopniu, zależnie od przypadku – w jego nauczaniu z tamtego okresu i z lat późniejszych. W tych czterech Listach publikowanych obecnie omawiane są – z mocą charakterystyczną dla nauczania św. Josemaríi – centralne tematy dotyczące powszechnego wezwania do świętości oraz apostolstwa w zwyczajnym życiu, oraz ich liczne implikacje doktrynalne i egzystencjalne: uświęcenie pracy zawodowej, życie modlitewne z dążeniem do bycia kontemplacyjnymi pośród świata, chrześcijańska inspiracja rzeczywistości społecznych, wolność i odpowiedzialność chrześcijanina w jego działaniach doczesnych, ludzka i chrześcijańska wartość przyjaźni. Te i inne aspekty są zakorzenione w tym, co najgłębsze i wieczne w życiu chrześcijańskim: w synostwie Bożym, w jedności z Chrystusem w Eucharystii i modlitwie, w nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny, w świadomości powołania otrzymanego wraz ze chrztem i umocnionego przez życie sakramentalne, w miłości do Kościoła z synowskim przywiązaniem do papieża i wszystkich pozostających z nim w komunii biskupów.

Chciałbym podziękować członkom Instytutu Historycznego, którzy przygotowali pieczołowicie to wydanie pierwszych czterechListów, jak również tym, którzy pracują nad publikacją kolejnych. Niejednokrotnie czytelnik wzruszy się przy lekturze tych pism, które pozwalają nam poznać myśli i pragnienia, które wypełniały serce i umysł św. Josemaríi. Echo jego pierwszych lat jako Założyciela Opus Dei jest niesłychanie obecne na kartach tej książki. Niektóre fragmenty przywodzą na myśl rozmowy, jakie od samego początku prowadził z osobami, które się do niego zbliżały; takie chwile w Rzymie, po latach, dały miejsce spotkaniom, w czasie których przechodził od jednego tematu do drugiego, żeby dać światło nam, którzy go słuchaliśmy, albo też opowiadał szczegóły z historii Opus Dei. Uciekam się do jego wstawiennictwa, aby pomógł nam pogłębić naszą miłość do Boga, do Kościoła i do każdego człowieka.

Rzym, 28 listopada 2019 r.

Rocznica erygowania Opus Dei jako prałatury personalnej

Ks. Fernando Ocáriz

Prałat Opus Dei

^[1] Słowo wstępne pochodzi z pierwszego tomu Listów św. Josemaríi:Cartas (I). Edición crítica y anotada preparada por Luis Cano Madryt, Rialp 2020.

^[2] List nr 27, §56.

^[3] Zapiski duchowe, nr 1723.

^[4] Por. José Luis Illanes, Obra escrita y predicación de san Josemaría Escrivá de Balaguer, w: „Studia et Documenta” 3 (2009), s. 218; tenże „Cartas (obra inédita)”, w: Diccionario de San Josemaría Escrivá de Balaguer, Monte Carmelo/Instituto Histórico Josemaría Escrivá, wydanie II, Burgos 2014, ss. 204–211; Luis Cano, „Instrucciones (obra inédita)”, w: tamże, ss. 650–655.