Een personele prelatuur is een onderdeel van de Rooms-katholieke Kerk, samengesteld door gelovigen en geordend op hiërarchische wijze, met een prelaat aan het hoofd en met priesters en diakens die met hem samenwerken. Het specifieke van de personele prelaturen is dat ze het christelijke leven en de evangelisatie bevorderen op een wijze die de taak van de bisdommen aanvult. De gelovigen van de prelatuur blijven deel uitmaken van hun bisdom.

Dit aanvullende karakter van de personele prelaturen beantwoordt aan verschillende omstandigheden, steeds in verband met het geestelijk welzijn van de gelovigen. Een prelatuur kan bijvoorbeeld worden opgericht om te voorzien in een bepaalde behoefte, zoals het promoten van de deelname van migranten aan het kerkelijk leven. Ook kan het gebeuren, zoals in het geval van de prelatuur van het Opus Dei, dat een kerkelijke realiteit voortkomt uit een charisma en de kenmerken blijkt te hebben van een personele prelatuur.