Inhoud
1. Wat is Kerstmis?
2. Waarom wordt Kerstmis op 25 december gevierd?
3. Wat weten we over de geboorte van Jezus?
4. Wat is Driekoningen en wat betekent de komst van die Wijzen?
‘Als we het ware Kerstfeest willen vieren, laten we dan dit teken overwegen: de kwetsbare eenvoud van een pasgeboren Kind, dat in een kribbe ligt, de tederheid waarmee Maria Het in doeken heeft gewikkeld. Daar is God.’ (Homilie van paus Franciscus, 24-12-2016)
1. Wat is Kerstmis?
Kerstmis is het feest waarop de geboorte van Jezus Christus wordt herdacht. Voor christenen is het een belangrijke dag omdat ze vieren dat Jezus Christus, de Zoon van God “uit de hemel is neergedaald voor ons mensen en omwille van ons heil, en door de kracht van de Heilige Geest het vlees heeft aangenomen uit de Maagd Maria en is Mens geworden” (Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel). Het geloof in de daadwerkelijke menswording van de Zoon van God is het karakteristieke kenmerk van het christelijk geloof: “Hieraan onderkent gij de Geest van God: iedere geest die belijdt dat Jezus Christus werkelijk mens is geworden, is van God” (1Joh 4,2).
De komst van de Zoon van God op aarde is zo'n enorme gebeurtenis dat God deze eeuwenlang heeft willen voorbereiden. Johannes de Doper is de directe voorloper (vgl. Hand 13,24) van de Heer, gezonden om de weg voor Hem te bereiden (vgl. Mt 3,3).
Ieder jaar bereidt de Kerk zich op Kerstmis voor met de liturgie van de Adventstijd, die vier weken duurt. (Vgl. Catechismus van de Katholieke Kerk, nrs. 463, 522-524).
Overweging van de woorden van de heilige Jozefmaria:
- ‘Kerstmis. Je schrijft me: “Verenigd met het heilige afwachten van Maria en Jozef wacht ook ik met ongeduld op het Kind. Wat zal ik gelukkig zijn in Bethlehem! Ik voel van tevoren al dat ik door een grenzeloze vreugde zal worden overspoeld. Ja! En met Hem wil ik ook opnieuw worden geboren!” Moge je verlangen werkelijkheid worden!’ (De Voor, nr. 62)
- ‘Bij ieder kerstfeest kijk ik met plezier naar de beeldjes die het Kindje voorstellen. Ze laten zien hoe klein Onze Lieve Heer zich heeft gemaakt en ze herinneren mij eraan dat God ons roept, dat de Almachtige zich wil laten zien als hulpbehoevend en afhankelijk van ons, mensen. Vanuit de kribbe zegt Jezus tegen jou en mij dat Hij ons nodig heeft, dat Hij graag wil dat we zonder enig voorbehoud een christelijk leven leiden, een leven van overgave, werk en vreugde.’ (Christus komt langs, nr. 18)
- ‘Ik stel me de christelijke gezinnen graag voor als een huis vol licht en blijdschap, zoals het huis van de heilige Familie. De boodschap van Kerstmis weerklinkt in volle kracht: Eer aan God in den hoge, en vrede op aarde aan de mensen van goede wil. Moge de vrede van Christus heersen in uw harten, schrijft de apostel Paulus. De vrede die voortkomt uit de wetenschap dat God, onze Vader, van ons houdt, dat we bij Christus zijn ingelijfd, dat we worden beschermd door Maria en bijgestaan door de heilige Jozef. Dit is het grote licht dat ons leven verlicht en ons bij alle moeilijkheden en persoonlijke ellende aanmoedigt om verder te gaan. Elk christelijk thuis zou een oase van vrede moeten zijn waar, boven de kleine tegenslagen van het dagelijks leven uit, diepe en oprechte liefde heerst, een diepe vrede, als vrucht van een geloof dat in alle oprechtheid wordt beleefd.’ (Christus komt langs, nr. 22)
2. Waarom wordt Kerstmis op 25 december gevierd?
De Evangelies zeggen niets over de geboortedatum van Jezus. Tot de 3e eeuw weten we niets hierover. De eerste getuigenissen van de kerkvaders en kerkelijke schrijvers vermelden verschillende data. De eerste indirecte getuigenis van de viering van de geboorte van Christus op 25 december wordt gegeven door Sextus Julius Africanus in het jaar 221. De eerste directe verwijzing naar dit feest staat in de Philocalische liturgische kalender van het jaar 354: VIII kal. Ian. natus Christus in Betleem Iudeae (“op 25 december werd Christus geboren in Bethlehem van Judea”). Vanaf de 4e eeuw zijn de getuigenissen van deze dag als viering van de geboorte van Christus in de westerse traditie algemeen gebruik.
Overweging van de woorden van de heilige Jozefmaria:
- ‘Ga naar Bethlehem, ga naar het Kindje en neem Het in je armen, fluister Het vurige woordjes toe, druk Het aan je hart… Het is niet kinderachtig zoiets te doen. Het is liefde en liefde blijkt uit daden! In de intimiteit van je ziel kun je het Kindje wiegen!’ (De Smidse, nr. 345)
- ‘Als ik bij de kribbe spreek, probeer ik altijd naar Onze Lieve Heer te kijken als naar een kindje dat in doeken gewikkeld op stro ligt, in een voederbak. Hij is nog maar een kind dat niet kan praten, maar omdat ik van Hem wil leren, zie ik Hem toch als leraar en meester. Om in de goddelijke betekenis van het leven van Jezus op aarde te kunnen binnendringen, moeten we zijn leven kennen, het Evangelie lezen en ons in de gebeurtenissen van het Nieuwe Testament verplaatsen. Opdat het leven van Jezus zich in ons eigen leven kan herhalen, moeten we Hem eerst leren kennen door de heilige Schrift te lezen en te herlezen, door alles langzaam te overwegen en door steeds weer te bidden, zoals nu bij de kribbe. We moeten proberen de lessen te begrijpen die Jezus ons als kind al geeft, als een pasgeborene die voor het eerst zijn ogen opent voor onze mensenwereld.’(Christus komt langs, nr. 14)
3. Wat weten we over de geboorte van Jezus?
Uit de Evangelies weten we dat Maria en Jozef uit Nazareth kwamen, maar dat ze vanwege een edict van keizer Augustus naar Bethlehem ─ de stad van Jozef ─ moesten reizen om aan de volkstelling mee te doen.
Twee (van de vier) evangelisten, Mattheüs (hfdst 2) en Lucas (hfdst 2), vertellen ons dat Jezus in Bethlehem werd geboren. Bovendien merkt Lucas op dat Maria, nadat ze haar zoon ter wereld had gebracht, hem “in een kribbe legde, omdat er voor hen geen plaats was in de herberg”. De “kribbe” geeft aan dat de plaats waar Jezus werd geboren een stal was, waar het vee werd ondergebracht. Lucas wijst er ook op, dat het kind in de kribbe voor de herders het teken zal zijn dat daar de Verlosser geboren is.
De kerkelijke overlevering heeft al heel vroeg het bovennatuurlijke karakter van de geboorte van Jezus verkondigd. (Catechismus van de Katholieke Kerk, nr. 499)
Overweging van de woorden van de heilige Jozefmaria:
- ‘Er kwam een besluit van keizer Augustus, dat er een volkstelling gehouden moet worden in heel zijn rijk. Daarvoor moet ieder naar de stad van zijn voorouders gaan. – Omdat Jozef uit het huis en geslacht van David is, reist hij met de Maagd Maria vanuit Nazareth naar een stad in Judea, Bethlehem geheten (Lc. 2,1-5). En in Bethlehem wordt onze God geboren: Jezus Christus! – In een stal: er is geen plaats in de herberg. – Zijn Moeder wikkelt Hem in doeken en legt Hem neer in een kribbe (Lc. 2,7). Koude. – Armoede. – Ik ben een jong knechtje van Jozef. – Wat is Jozef goed! – Hij behandelt mij als een vader. – Hij vergeeft het mij zelfs dat ik het Kind in mijn armen neem en uren achtereen zoete, liefdevolle woordjes tegen Hem zeg...’ (Heilige rozenkrans, commentaar bij het 3e blijde geheim)
- ‘De heilige Schrift verhaalt dat Jezus werd geboren in een stal in Bethlehem, “omdat er voor hen geen plaats was in de herberg”. Ik zit niet naast de theologische waarheid als ik je zeg, dat Jezus nog steeds een plaats zoekt, een plaats in je hart.’ (De Smidse, nr. 274)
4. Wat is Driekoningen en wat betekent de komst van die Wijzen?
Driekoningen is de openbaring van Jezus als de Messias van Israël, de Zoon van God en de Redder van de wereld. Het feest van Driekoningen, dat op 6 januari wordt gevierd, herdenkt de aanbidding van Jezus door “magiërs” die uit het Oosten kwamen. In deze “magiërs”, vertegenwoordigers van heidense religies van naburige volkeren, ziet het Evangelie de eerste vruchten van de eerste personen uit de heidenen die dankzij de Menswording de Blijde Boodschap van de verlossing ontvangen.
Zie het Evangelie van Mattheüs, hoofdstuk 2 en de Catechismus van de Katholieke Kerk, nr. 528.
Overweging van de woorden van de heilige Jozefmaria:
- ‘Kijk eens met welke fijngevoeligheid de Heer ons uitnodigt. Hij drukt zich in menselijke bewoordingen uit als iemand die verliefd is: Ik heb je bij je naam geroepen… Jij bent van Mij. God – die de schoonheid, de grootheid en de wijsheid is – zegt ons dat wij van Hem zijn, dat Hij ons heeft uitgekozen om ons zijn oneindige liefde te geven. We hebben een sterk geloofsleven nodig om dit geschenk, dat de goddelijke voorzienigheid ons in handen heeft gegeven, niet te vervormen. Een geloof als dat van de drie koningen, dat ons de zekerheid geeft dat noch de woestijn, noch de stormen, noch de rust van de oasen ons zullen beletten het eeuwige Bethlehem te bereiken, voor altijd te leven bij God.’ (Christus komt langs, nr. 32)
- ‘Jezus, laat allen in uw heilige Kerk volharden op hun weg door hun roeping als christen te volgen. Laat hen zoals de Wijzen de ster volgen en geen acht slaan op de adviezen van Herodes… Want ook nu zal het daaraan niet ontbreken.’ (De Smidse, nr. 366)