De vrijwilligers van Desarrollo y Asistencia (DA) hebben weinig met elkaar gemeen, behalve de wens een bijdrage te leveren bij het helpen van anderen. Er is een grote mengeling qua leeftijd, woonplaats, baan, en sociaal-economische situatie. Een vierde deel van de vrijwilligers is gepensioneerd, voor het merendeel vrouw. Binnen DA nemen de oudere vrijwilligers een onvervangbare plaats in. Zij bieden trouw en stabiliteit: eigenschappen die zeer op prijs worden gesteld door mensen die meestal hun dierbaren kwijt zijn geraakt. Hoewel in de NGO vrijwilligers van verschillende aard samenwerken, komen de werkzaamheden die aangepakt worden voort uit diep christelijke overtuigingen. "Wij handelen vanuit een verheven opvatting van de persoon, in de wetenschap dat iedereen door God geschapen en geliefd is. Dat wordt weerspiegeld in onze gehele aanpak." Dat stelt Mar Garrido, bestuurslid van DA.

In ziekenhuizen

“De maatschappelijk werkers, hoofden van afdelingen en verpleegkundigen geven ons aanwijzingen over wie bezocht moet worden. Zij weten wie de moed laat zakken of wie nooit bezoek krijgt. Het is onze taak wat genegenheid en gezelschap te brengen waar dat misschien ontbreekt." Aldus José María Sáenz de Tejada, een van de oudgedienden onder de vrijwilligers en voorzitter van DA. Alles is een paar jaar geleden begonnen met het afleggen van bezoekjes in legerziekenhuizen in Madrid, toen hij zijn functie als chef van de generale staf had neergelegd. Sprekend met zijn vrienden heeft hij bij meerdere gelegenheden zijn ervaringen toegelicht en de noden die hij waarnam in het Madrid van de jaren negentig. Verschillenden van hen kenden het Opus Dei en wisten dat de stichter ervan, de zalige Josemaría Escrivá zich ook toelegde op werken van barmhartigheid. Met zijn priesterambt leverde hij een bijdrage aan het verlichten van de situatie waaronder tientallen jaren eerder een aantal buurten van hoofdstad te lijden hadden.

In navolging van het voorbeeld van de stichter van het Opus Dei hebben de pioniers van DA zich voorgenomen dit werk van maatschappelijke bijstand aan te pakken. Zij zien het als het concreet beoefenen van de christelijke waarden. Hun geloof werd zo een prikkel om de minstbedeelden te dienen. "Na het verstrijken van vijf jaar – zegt de voorzitter – telde de NGO ongeveer 500 vrijwilligers, mannen en vrouwen, van verschillende leeftijd en overtuiging. Wij voelen ons gesteund door de woorden van de zalige Josemaría. Hij zei dat het Opus Dei is ontstaan en gegroeid onder de armen en zieken van Madrid."

Het San Carlos ziekenhuis – met meer dan duizend bedden en een totaal van vijfduizend medewerkers – is een van de grootste ziekenhuizen van Madrid. In januari 1996 tekende DA een overeenkomst om de opgenomen patiënten gezelschap te bieden. Later werd de regeling uitgebreid met het wegwijs maken en informatie verschaffen aan mensen die voor poliklinisch consult kwamen. Het ging om warme en menselijke zorg die het beroepswerk van het ziekenhuispersoneel niet doorkruiste. Het gezelschap van de vrijwilligers geeft de familie wat ruimte, of vervangt de familie als die er niet is of niet bestaat.

Het werk van de begeleiders wordt rechtstreeks geregeld. In de centrale hal wachten de vrijwilligers, voorzien van naamplaatjes en armbanden, op een gebaar om nieuwe patiënten hun bestemming te wijzen. "Dit optreden van de vrijwilligers wordt door het ziekenhuis zeer op prijs gesteld, omdat het voor het personeel onmogelijk is hen allemaal te begeleiden. De vrijwilliger kan de weg wijzen, een paar bemoedigende woorden zeggen en de spanning voorafgaand aan het onderzoek doorbreken", zegt Rafi Santos, psychiater en vice-voorzitter van DA.

In tehuizen

Naast het ziekenhuis zijn de vrijwilligers ook aan het werk in bejaardentehuizen, in een gemeentelijk verblijf (het gemeentelijk opvangcentrum San Isidoro) en een bijzonder vormingscentrum voor verstandelijk achtergebleven kinderen in de wijk Vallecas. Een vijfde programma betreft thuiszorg in vijf delen van Madrid. Daarvoor komen steeds meer verzoeken binnen.

Javier Barandiarán, gepensioneerd arts-ingenieur, coördineert de vrijwilligers in het gemeentelijk centrum San Isidoro. Hier wonen bijna driehonderd mensen bij elkaar, immigranten of daklozen die afwisselend op straat of in inrichtingen verblijven. Het is een verschrikkelijke omgeving met de ellendigste gevolgen van drank en drugs. "Niettemin is het grootste probleem eenzaamheid. Sommigen zijn erg stil, in zichzelf gekeerd, en het minste wat je doet – simpelweg naar buiten gaan om een ommetje te maken of meegaan naar de dokter – doet hun goed. Alleen al vanwege dit communicatieprobleem waarderen zij de continuïteit," zegt dr. Barandiarán.

In de bejaardenhuizen ligt de prioriteit bij de mindervalide ouden van dagen. "Toen we binnen kwamen knoopten we een gesprek aan met een mevrouw in een rolstoel om haar te vragen of ze wilde, dat we haar zouden meenemen voor een wandeling. Zij vroeg ons, of we haar naar de begane grond wilden brengen, dan kon zij de Mis bijwonen. Naast alle werk dat we nu te doen hebben, mogen we deze dienst nooit vergeten die door verschillende bewoners gevraagd wordt." zegt de historica Mar Garrido.

De thuiszorg heeft ook andere belangrijke resultaten bereikt ten behoeven van oudere vrouwen. Manolita en Asunción, bijvoorbeeld, hebben door de vrijwilligers van DA hun problemen kunnen oplossen. Manolita heeft de gedachte laten schieten te verlangen naar een plaats in een tehuis van de overheid – die zij een paar jaar geleden aangevraagd had –, toen zij zag dat zij voor een paar middagen kon rekenen op de aanwezigheid van de vrijwilligers. Dat vertelde zij op de dag waarop zij gezamenlijk haar verjaardag vierden. Het geval van Asunción, die zich alleen in een rolstoel kon verplaatsen, heeft nog steeds een wijdere strekking. Met hulp van de vrijwilligers en haar eigen volharding bij het doen van oefeningen kan zij weer lopen. Asunción kan nu haar huis verlaten om door de straten te wandelen die veel herinneringen oproepen aan de grote of kleine gebeurtenissen in Madrid.

Desarrollo y Asistencia

Calle Artistas, 2-5

28020 Madrid

Tel: 34915545857

Email: deyasi@retemail.es