Het welvaartsniveau in Santo Tomé ligt beneden het gemiddelde van Argentinië. De laatste jaren is de situatie wat verbeterd, maar in de jaren tachtig verliet 43 procent van de jongeren de stad om elders te studeren of werk te vinden. Minder dan eenderde van hen keerde terug. Gesteld voor deze situatie van armoede besloot een groep studenten in 1987 hulp te bieden. “We wilden ons steentje bijdragen en begonnen werkkampen te organiseren”, aldus Cecilia Coimbra, een van de initiatiefneemsters.
Met christelijke bezieling en in het bijzonder gestimuleerd door het onderricht van de heilige Jozefmaria Escrivá over de waarde van de arbeid als hulpmiddel om God te dienen en de wereld te verbeteren, hebben inmiddels meer dan duizend werkende jongeren en studenten de handen uit de mouwen gestoken. Ze werkten in Santo Tomé vooral aan vaccinatieprogramma’s, voorlichting op het gebied van hygiëne, eerste hulp en alfabetisering.
Heldere doelen
Een van de eerste doelen van de vrijwilligers was het bieden van medische hulp aan arme gezinnen. Ze staken veel tijd in het enquêteren van allerlei mensen om de meest nijpende problemen boven water te krijgen en om praktische oplossingen te zoeken. Hun inzet veroorzaakte tegelijk een stroom aan donaties, giften in natura, kleding, medicijnen en schoolmateriaal.
Bij het bezoeken van de gezinnen bleek echter dat de geboden hulp niet voldoende was omdat deze geen continuïteit bood. “We beseften dat de hulpprogramma’s professioneler moesten worden opgezet”, aldus Cecilia Coimbra, “met alleen goede wil los je de problemen niet op.” De jongeren werkten inderdaad alleen losse periodes, gedurende de vakantie, met programma’s van zo’n twee weken. Daardoor was het onmogelijk de projecten te blijven volgen. Om dit te ondervangen werd besloten te gaan werken onder de paraplu van een NGO.
Ze kregen de steun van het Instituto de Capacitación Integral de Estudios Domésticos (ICIED, Instituut voor Huishoudkunde). Met deze hulp was het mogelijk opleidingsprogramma’s voor vrijwilligers te ontwikkelen en zich te verzekeren van academische ondersteuning.
Kinderen en volwassenen
Een uit studenten bestaande werkgroep zou zich gaan richten op primaire levensbehoeften: voeding, gezondheidszorg en scholing. Ze begonnen met voorlichtingscampagnes. Sindsdien hebben drieduizend kinderen en achtduizend volwassenen aan de programma’s deelgenomen. De programma's werden gesteund door de overheid en subsidies uit het bedrijfsleven.
“Het vaccinatieprogramma heeft ons bijzondere voldoening gegeven”, vertelt Cecilia. In heel het land heerste er een mazelenepidemie. In Santo Tomé heeft zich maar één geval voorgedaan.”
Pastoor José Alarcón herinnert zich het begin van de kleuterschool: “Een van de eerste structurele initiatieven was de opvang van kleuters. Die begon tien jaar geleden met slechts vijf kinderen. Veel moeders zagen het nut er niet van in, want wat had je eraan als de kinderen daarna niet naar school konden gaan? Met grote moeite en met de hulp van veel vrijwilligers werd een basisschool opgezet. Die telt nu ruim driehonderd leerlingen en groeit nog steeds.”
Ter ondersteuning van het werk op school richtte een groep moeders een jeugdclub op met de naam Los Lapachos: de naam van een inheemse boom die bekend staat om zijn vroege bloei en opvallende bloemen. Veel kinderen nemen wekelijks deel aan de activiteiten van de club: schilderen, koken, handarbeid. Ze krijgen er ook godsdienstles en menselijke vorming.
Ambitieus
De cursus “Lezen en schrijven voor volwassenen” is een van de succesvolste programma’s in Santo Tomé. De lessen alfabetisering worden op de meest uiteenlopende plaatsen gegeven, variërend van het theater tot in de buitenlucht onder een boom. De in de jaren opgedane ervaring wordt verwerkt in de programma’s en toegepast op alle leeftijden. Zo heeft Elena (75) haar eerste brieven geschreven na het volgen van de cursus. Waar het om gaat is de lessen niet over te slaan en enthousiast te blijven: het is nooit te laat om te leren.
Voor informatie en steun:
ICIED
Reconquista 661 - 7 B C1003ABM Ciudad Autónoma de Buenos Aires, Argentina.
E-mail: iciedasoc@house.com.ar